پاورقی : ( 1 ) رجوع شود به تعليقات صدرالمتألهين بر شرح " حكمة الاشراق " قسمت منطق .
كننده ، حيوان " حد ناقص است . اگر در تعريفش بگوييم : " موجودی
است راهرونده ، مستقيم القامه ، پهن ناخن " ، " رسم تام " است ، و
اگر بگوييم " موجودی است راهرونده " ، " رسم ناقص " است .
در ميان تعريفات ، تعريف كامل " حد تام " است ، ولی متأسفانه
فلاسفه اعتراف دارند كه به دست آوردن " حد تام " اشياء چون مستلزم
كشف ذاتيات اشياء است و به عبارت ديگر مستلزم نفوذ عقل در كنه اشياء
است ، كار آسانی نيست . آنچه به نام حد تام در تعريف انسان و غيره
میگوييم خالی از نوعی مسامحه نيست : ( 1 )
و چون فلسفه كه " تعريف به دست دادن " وظيفه آن است از انجام آن
اظهار عجز میكند ، طبعا قوانين منطق در مورد حد تام نيز ارزش خود را از
دست میدهد ، لهذا ما بحث خود را در باب حدود و تعريفات به همين جا
خاتمه میدهيم .
پاورقی : ( 1 ) رجوع شود به تعليقات صدرالمتألهين بر شرح " حكمة الاشراق " قسمت منطق . |