تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com

درس نهم

علت و معلول

كهن‏ترين مسأله فلسفه ، مسأله علت و معلول است . در هر سيستم فلسفی‏
نام علت و معلول برده می‏شود ، بر خلاف اصالت وجود يا وجود ذهنی كه در
برخی سيستمهای فلسفی جايگاه بلندی دارد و برخی از سيستمهای فلسفی ديگر
كوچكترين آگاهی از آن ندارند و يا بحث قوه و فعل كه در فلسفه ارسطو نقش‏
مهمی ايفا می‏كند و يا بحث ثابت و متغير كه در فلسفه صدرالمتألهين مقام‏
شايسته‏ای يافته است .
" عليت " نوعی رابطه است ميان دو شی‏ء كه يكی را علت و ديگری را
معلول می‏خوانيم ، اما عميق‏ترين رابطه‏ها . رابطه علت و معلول اين است كه‏
علت ، وجود دهنده معلول است . آنچه معلول از علت دريافت می‏كند تمام‏
هستی و واقعيت خويش است . لهذا اگر علت نبود معلول نبود . ما چنين‏
رابطه‏ای در جای ديگر سراغ نداريم كه اگر يكی از دو طرف رابطه نبود ديگری‏
هم نباشد . عليهذا نياز معلول به علت ، شديدترين نيازها است ، نياز در
اصل هستی . بنابراين اگر بخواهيم علت را تعريف كنيم بايد بگوييم : "