تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
چيز ديگر را محمول قرار می‏دهيم يعنی آن را بر موضوع حمل می‏كنيم و به‏
عبارت ديگر آنرا بر موضوع بار می‏كنيم . و به تعبير ديگر : در قضيه حمليه‏
حكم می‏كنيم به ثبوت چيزی برای چيزی . در اثر نهادن يك موضوع و بار كردن‏
چيزی بر آن ، نسبت ميان آنها برقرار می‏شود و به اين صورت قضيه درست‏
می‏شود .
مثلا می‏گوييم : زيد ايستاده است . و يا می‏گوييم : عمرو نشسته است .
كلمه " زيد " موضوع را بيان می‏كند و كلمه " ايستاده " محمول را و
كلمه " است " نسبت حكميه را . در حقيقت ما زيد را در عالم ذهن خود
نهاده‏ايم و ايستادن را بر او بار كرده‏ايم و ميان " زيد " و " ايستاده‏
" رابطه و نسبت برقرار كرده‏ايم و به اين ترتيب قضيه به وجود آورده‏ايم.
موضوع و محمول در قضيه حمليه دو طرف نسبت می‏باشند . اين دو طرف‏
همواره بايد مفرد باشند و يا مركب غير تام . اگر بگوييم : " آب‏
هندوانه مفيد است " موضوع قضيه يك مركب ناقص است . ولی هرگز ممكن‏
نيست كه يك طرف يا هر دو طرف قضيه حمليه ، مركب تام باشد .
نوع رابطه در قضايای حمليه ، رابطه اتحادی است كه با كلمه " است "
در زبان فارسی بيان می‏شود . مثلا اگر می‏گوييم " زيد ايستاده است " در
واقع حكم كرده‏ايم كه " زيد " و " ايستاده " در خارج يك چيز را تشكيل‏
می‏دهند و با يكديگر متحد شده‏اند .
ولی گاهی كه قضيه را در ذهن خود تصور می‏كنيم و سپس آن را مورد تصديق‏
قرار می‏دهيم ، به نحو بالا نيست ، يعنی در آن ، چيزی بر چيزی بار نشده‏
است ، و به عبارت ديگر در آن ، حكم به