تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com

درس دهم

وجوب و امكان و امتناع

يكی ديگر از مسائل مهم فلسفه بحث وجوب و امكان و امتناع است كه به‏
نام " مواد ثلاثه " معروف است .
منطقيين می‏گويند اگر محمولی را به موضوعی نسبت دهيم مثلا بگوييم "
الف ، ب است " رابطه ب با الف يكی از كيفيتهای سه گانه را خواهد
داشت . يا اين رابطه ، رابطه ضروری است يعنی ، حتمی و اجتناب ناپذير و
غير قابل تخلف است ، و به عبارت ديگر عقل ابا دارد كه خلاف آنرا قبول‏
كند ، يا بر عكس است ، يعنی رابطه ، رابطه امتناعی است ، يعنی محال‏
است كه محمول ، عارض موضوع گردد ، و به عبارت ديگر عقل از قبول خود آن‏
ابا دارد ، و يا اين رابطه به گونه‏ای است كه می‏شود مثبت باشد و می‏شود
منفی باشد يعنی هم قابل اثبات است و هم قابل نفی ، و به عبارت ديگر
عقل نه از قبول خود آن ابا دارد و نه از قبول خلافش .
مثلا اگر رابطه عدد چهار را با جفت بودن در نظر بگيريم ، اين رابطه‏
ضروری و حتمی است ، عقل از قبول خلاف آن ابا دارد . عقل می‏گويد عدد چهار
جفت است بالضروره و بالوجوب .