بطلميوسی ، اما صاحبنظران میدانند كه منطق ارسطو بر خلاف هيئت بطلميوسی
مقاومت كرده و نه تنها هنوز هم طرفدارانی دارد ، مخالفان نيز اعتراف
دارند كه لااقل قسمتی از آن درست است . منطق رياضی جديد عليرغم ادعای
بعضی از طرفداران آن ، متمم و مكمل منطق ارسطويی و امتداد آن است نه فسخ
كننده آن . ايرادهايی كه منطقيون رياضی بر منطق ارسطويی گرفتهاند فرضا از
طرف خود ارسطو به آن ايرادها توجهی نشده باشد ، سالها قبل از اين
منطقيون ، از طرف شارحان و مكملان اصيل منطق ارسطويی مانند ابن سينا
بدانها توجه شده و رفع نقص شده است .
در جهان اروپا افرادی كه در مبارزه با منطق ارسطويی شاخص شمرده میشوند
زيادند و از آنها فرنسيس بيكن ، دكارت ، پوانكاره ، استوارت ميل ، و
در عصر ما برتراند راسل را بايد نام برد .
ما در اينجا ناچاريم قبل از آن كه به طرح ايرادها و اشكالها و جواب
آنها بپردازيم ، بحثی را كه معمولا در ابتدا طرح میكنند و ما عمدا تأخير
انداختيم طرح نمائيم ، و آن تعريف فكر است . از آن جهت لازم است
تعريف و ماهيت فكر روشن شود كه قياس خود نوعی تفكر است ، و گفتيم كه
عمدتا بحثهای طرفداران يا مخالفان منطق ارسطويی درباره ارزش قياس است
و در واقع درباره ارزش اين نوع تفكر است . مخالفان برای اين نوع تفكر
صحيح ارزشی قائل نيستند ، و طرفداران مدعی هستند كه نه تنها تفكر قياسی
با ارزش است ، بلكه هر نوع تفكر ديگر ولو به صورت پنهان و نا آگاه
مبتنی بر تفكر قياسی است .
|