درس نهم
احكام قضايا
تا اينجا قضيه را تعريف و سپس تقسيم كرديم . معلوم شد كه قضيه يك تقسيم ندارد ، بلكه به اعتبارات مختلف تقسيماتی دارد . اما احكام قضايا : قضايا نيز مانند مفردات ، احكامی دارند . ما در باب مفردات گفتيم كه كليات با يكديگر مناسبات خاص دارند كه به نام " نسب اربعه " معروف است . دو كلی را كه با هم مقايسه میكنيم ، يا متبايناند و يا متساوی و يا عام و خاص مطلق و يا عام و خاص من وجه . دو قضيه را نيز هنگامی كه با يكديگر مقايسه كنيم مناسبات مختلفی ممكن است داشته باشند . ميان دو قضيه نيز يكی از چهار نسبت برقرار است و آنها عبارتند از : تناقض ، تضاد ، دخول تحت التضاد ، تداخل ( 1 ) .پاورقی : ( 1 ) اگر دو قضيه را با يكديگر مقايسه كنيم ، يا اين است كه در موضوع يا محمول يا هر دو با يكديگر شركت دارند و يا شركت ندارند . اگر اصلا شركت نداشته باشند مانند قضيه : " انسان حيوانی است تعجب كننده " و قضيه : " آهن فلزی است كه در حرارت منبسط میشود " كه هيچ وجه مشترك ميان اين دو قضيه نيست >