تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
گفتيم پيدا است ضامن درستی فكر از نظر دوم است . اما از نظر اول هيچ‏
قاعده و اصلی نيست كه صحت فكر را تضمين كند . تنها ضامن ، مراقبت و
دقت شخص فكر كننده است . مثلا ممكن است از يك سلسله قضايای حسی يا
تجربی قياساتی تشكيل شود ، اما آن تجربه‏ها به عللی ناقص و غير يقينی‏
باشد و خلاف آنها ثابت بشود . اين جهت بر عهده منطق ارسطويی كه آن را
به همين لحاظ منطق صورت می‏نامند نيست . آنچه بر عهده اين منطق است اين‏
است كه اين قضايا را به صورت صحيحی ترتيب دهد كه از نظر سوء ترتيب ،
منشأ غلط و اشتباه نگردد .
ثانيا مجهز بودن به منطق كافی نيست كه شخص ، حتی از لحاظ صورت قياس‏
نيز اشتباه نكند . آنچه ضامن حفظ از اشتباه است به كار بستن دقيق آن‏
است ، همچنانكه مجهز بودن به علم پزشكی برای حفظ الصحة يا معالجه كافی‏
نيست ، به كار بردن آن لازم است . اشتباهات منطقی علمای مجهز به منطق‏
به علت نوعی شتابزدگی و تسامح در به كار بستن اصول منطقی است .
2 - می‏گويند منطق ابزار علوم است ، اما منطق ارسطويی به هيچ وجه ابزار
خوبی نيست ، يعنی مجهز بودن به اين منطق به هيچ وجه بر معلومات انسان‏
نمی‏افزايد . هرگز منطق ارسطويی نمی‏تواند مجهولات طبيعت را بر ما معلوم‏
سازد . ما اگر بخواهيم ابزاری داشته باشيم كه واقعا ابزار باشد و ما را
به كشفيات جديد نائل سازد ، آن ابزار " تجربه " و " استقراء و مطالعه‏
مستقيم طبيعت است نه منطق و قياس . در دوره جديد كه منطق ارسطو به‏
عنوان يك ابزار طرد شد و به جای آن از ابزار استقراء و تجربه استفاده شد