درس چهاردهم
ارزش قياس ( 2 )
مفيد يا غير مفيد بودن منطق
گفتيم كسانيكه ارزش منطق ارسطويی را نفی كردهاند ، يا فايدهاش را نفی كردهاند و يا صحتش را . ما نخست به منشأ مفيد بودن منطق میپردازيم . ايرادهايی كه از اين راه وارد كردهاند عبارت است از : 1 - اگر منطق مفيد بود میبايست علماء و فلاسفهای كه مجهز به اين منطق بودهاند اشتباه نكنند و خودشان هم با يكديگر اختلاف نداشته باشند ، و حال آن كه میبينيم همه آنها اشتباهات فراوان كردهاند و به علاوه آراء متضاد و متناقضی داشتهاند . پاسخ اين است كه اولا منطق عهدهدار صحت صورت و شكل قياس است نه بيشتر . منشأ خطای بشر ممكن است موارد اوليهای باشد كه قضايا از آنها تشكيل میشود ، و ممكن است آن مواد اوليه درست باشد و منشأ خطا نوعی مغالطه باشد كه در شكل و نظم و ساختمان فكر به كار رفته است . منطق - همانطوری كه از تعريفش كه در درسهای اول