انجمن‌های تخصصی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
حوزه‏های فقهی به شمار نمی‏رفته است . بهترين دليل بر نشاط علمی و فقهی‏
اين شهرها وجود مدارس بسيار عالی و تاريخی است كه در همه شهرستانهای‏
نامبرده موجود است و يادگار جوش و خروشهای علمی دورانهای گذشته است .
د . فقهاء جبل عامل نقش مهمی در خط مشی ايران صفويه داشته‏اند . چنانكه‏
می‏دانيم ، صفويه درويش بودند . راهی كه ابتدا آنها بر اساس سنت خاص‏
درويشی خود طی می‏كردند اگر با روش فقهی عميق فقهاء جبل عامل تعديل نمی‏شد
و اگر وسيله آن فقهاء حوزه فقهی عميقی در ايران پايه گذاری نمی‏شد ، به‏
چيزی منتهی می‏شد نظير آنچه در علويهای تركيه و يا شام هست . اين جهت‏
تأثير زيادی داشت در اينكه اولا روش عمومی دولت و ملت ايرانی از آن‏
گونه انحرافات مصون بماند و ثانيا عرفان و تصوف شيعی نيز راه معتدل تری‏
طی كند . از اينرو فقهاء جبل عامل از قبيل محقق كركی و شيخ بهائی و
ديگران با تاسيس حوزه فقهی اصفهان حق بزرگی به گردن مردم اين مرز و بوم‏
دارند .
ه . همان طور كه شكيب ارسلان گفته است : " تشيع در جبل عامل زمانا
مقدم است بر تشيع در ايران " . و اين يكی از دلايل قطعی بر رد نظريه‏
كسانی است كه تشيع را ساخته ايرانيان می‏دانند . بعضی معتقدند نفوذ تشيع‏
در لبنان وسيله ابوذر غفاری صحابی مجاهد بزرگ صورت گرفت ( 1 ) . ابوذر
در مدت اقامت در منطقه شام قديم كه

پاورقی :
. 1 نشريه دانشكده الهيات مشهد ، آقای واعظ زاده ، تحت عنوان "
بازديد از چند كشور اسلامی عربی " نقل از كتاب " جبل عامل فی التاريخ‏
" .