انجمن‌های تخصصی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
يكی از فقهاء متأخر و معاصر ( 1 ) به شكل ديگری تقسيم كرده است به اين‏
ترتيب : عبادات ، معاملات ، عادات ، احكام ، ولی كوچكترين توضيحی‏
درباره اين اقسام و اينكه چه ابوابی داخل در عبادات است و چه ابوابی‏
داخل در معاملات يا عادات يا احكام ، و اساسا تعريف هر كدام اينها
چيست نداده است . در السنه وافواه فقهاء معاصر اين اقسام به گونه‏ای‏
ديگر ذكر می‏شود به اين ترتيب : عبادات ، معاملات ، سياسات ، احكام .
ولی اين بنده تاكنون اين تقسيم را در كتابی نديده و توضيحی درباره آن‏
نشنيده‏ام .
حقيقت اين است كه هيچيك از تقسيمات فوق ، جالب به نظر نمی‏رسد .
محقق حلی در تقسيم خود عبادات را يك بخش قرار داده كه جای ايراد نيست‏
ولی در بخشهای ديگر نيازمندی به صيغه و بی نياز بودن از آن ، و طرفينی‏
بودن صيغه يا يك طرفی بودن آن را ملاك تقسيم و جدا كردن قسمتها و گروه‏
گروه شدن ابواب فقهی قرار داده است . در نتيجه نكاح و طلاق كه هر دو
مربوط به حقوق خانوادگی است يكی بر قراری پيوند زناشوئی است و ديگری‏
گسسته شدن آن در دو گروه مختلف قرار گرفته‏اند ، فقط به دليل اينكه يكی‏
عقد است و صيغه‏اش طرفينی است و ديگری ايقاع است و صيغه‏اش يك طرفی‏
است . و همچنين اجاره و جعاله با همه قرابت ذاتی و ما هوی ميان آنها به‏
دليل اختلاف در عقد وايقاع بودن از يكديگر

پاورقی :
. 1 تقريرات مرحوم آقا شيخ موسی نجفی خوانساری از درس مكاسب مرحوم‏
آية الله نائينی اول كتاب البيع . من اكنون نمی‏دانم كه اين تقسيم ابتكار
خود آن مرحوم است يا اقتباس از ديگری است .