مبحث عام و خاص
ما در قوانين مدنی و جزائی بشری میبينيم كه يك قانون را به صورت كلی و عام ذكر میكنند كه شامل همه افراد موضوع قانون میشود . بعد در جای ديگر درباره گروهی از افراد همان موضوع ، حكمی ذكر میكنند كه بر خلاف آن قانون كلی و عام است . در اينجا چه بايد كرد ؟ آيا اين دو ماده قانون را بايد متعارض يكديگر تلقی كنيم و يا چون يكی از اين دو ماده قانون نسبت به ديگری عام است و ديگری خاص است بايد آن خاص را به منزله يك استثناء برای آن عام تلقی كنيم و اينها را متعارض بدانيم ؟ مثلا در قرآن مجيد وارد شده است كه : « و المطلقات يتربصن بانفسهن ثلثة قروء »( 1 ) . زنان مطلقه لازم است بعد از طلاق تا سه عادت ماهانه صبر كنند و شوهر نكنند ( عده نگهدارند ) پس از آن آزادند در اختيار شوهر . اكنون فرض كنيد كه در حديث معتبر وارد شده است كه اگر زنی به عقد مردی در آيد و پيش از آنكه رابطه زناشوئی ميان آنها بر قرار شود زن مطلقه شود ، لازم نيست زن عده نگهدارد . در اينجا چه بكنيم ؟ آيا اين حديث را معارض قرآن تلقی كنيم و در نتيجه همانطور كه دستور رسيده است آن را دور بيندازيم وپاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 228