پاورقی : . 1 [ جمع ميان روايات مختلف تا آنجا كه ممكن است ، بهتر است از طرد آنها ] .
تساقطا يعنی در اثر تعارض هر دو سقوط میكنند و مانند اين است كه روايتی
نداريم ، يا مخريم كه به هر كدام كه میخواهيم عمل كنيم ، و يا بايد عمل
به احتياط كنيم و هر روايت كه با احتياط مطابقتر است به آن عمل كنيم (
مثلا در مساله تسبيحات اربعه به روايتی عمل كنيم كه میگويد سه نوبت
بخوان ، و در مساله خريد و فروش كود آدمی به آن روايت عمل كنيم كه
میگويد جايز نيست ) و يا راه ديگری در كار است ؟
اصوليون ثابت میكنند كه اولا تا حدی كه ممكن است بايد ميان روايات
مختلف جمع كرد : الجمع مهما امكن اولی من الطرح ( 1 ) . اگر جمع ميان
آنها ممكن نشد بايد ديد يك طرف بر طرف ديگر از يك لحاظ ( مثلا از حيث
اعتبار سند يا از حيث مشهور بودن ميان علماء و يا از حيث مخالف تقيه
بودن و غير اينها ) رجحان دارد يا ندارد . اگر يك طرف رجحان دارد همان
طرف راجح را میگيريم و طرف ديگر را طرح میكنيم ، و اگر از هر حيث
مساوی هستند و رجحانی در كار نيست ، مخيريم كه به هر كدام بخواهيم عمل
كنيم .
در خود اخبار و احاديث دستور رسيده است كه در موقع تعارض اخبار چه
بايد كرد . اخباری كه ما را به طرز حل مشكل تعارض اخبار و روايات
راهنمائی میكند " اخبار علاجيه " ناميده میشوند .
اصوليون نظر خود را درباره تعارض اخبار و روايات به استناد همين
اخبار علاجيه ابراز داشتهاند . اصوليون نام آن باب از اصول را
پاورقی : . 1 [ جمع ميان روايات مختلف تا آنجا كه ممكن است ، بهتر است از طرد آنها ] . |