PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : منابع اصول فقه اهل سنت- کتاب الورقات



استاد
07-28-2008, 06:08
یکی از مهم ترین و رایج ترین کتابهای اصولی اهل سنت، کتاب «الورقات» تألیف أبی المعالی الجوینی است که هنوز هم به عنوان کتابی درسی، در مراکز علمی اهل سنت بخصوص در عربستان سعودی تدریس می شود. در این نوشتار برآنم تا این کتاب و مؤلف آن را به طور اختصار معرفی کنم.
اسم و نسب مؤلف:ابوالمعالی،‌عبد الملک بن عبد الله بن یوسف بن محمد الطائی الجوینی النیسابوری الشافعی، ضیاء‌الدین ،‌امام الحرمین.
او از بزرگان شافعیه بوده و در میان اهل سنت، بیشترین عنایت را به مذهب شافعی داشته است.
جوینی، به ضم جیم و فتح واو و سکون یاء، منسوب به جوین، یکی از مناطق بزرگ در اطراف نیشابور است که دربرگیرنده روستاهای بسیاری بوده است. در فارسی به آن کویان می گفتند که معرب شده به «جوین».
سبکی درباره او چنین می گوید: «هو الإمام شیخ الإسلام البحر الحبر المدقق المحقق النظار الأصولی المتکلم البلیغ الفصیح الأدیب العلم المفرد إمام الأئمة على الإطلاق عجما وعرباً 00 ومن ظن أن فی المذاهب الأربعة من یدانی فصاحته فلیس على بصیرة من أمره ومن حسب أن فی المصنفین من یحاکی بلاغته فلیس یدری ما یقول ». طبقات الشافعیة ( 5/ 168)
سمعانی نیز اینگونه او را ستوده: «کان أبو المعالی إمام الأئمة على الإطلاق مجمعاً على إمامته شرقاً وغرباً لم تر العیون مثله تفقه على والده وکان یتردد إلى مدرسة البیهقی وأحکم الأصول على أبی القاسم الإسفرایینی».
تولد و مرگ او:او در سال 419 قمری در جوین به دنیا آمد. پدرش که در آن زمان یکی از عالم ترین افراد به علم کلام و اصول و فقه بود، و بیشترین تحقیقات را در این زمینه داشت، او را مورد عنایت و توجه قرار داد.
وی در سال 478 قمری بدرود حیات گفت. طبقات الشافعیة ( 5/ 170)
او را امام الحرمین می گویند چون مدت چهار سال در مکه و مدینه اقامت داشت. و گفته می شود که این امر به دلیل انحصار یافتن مقام افتاء در حرم مکی و مدنی ، در او بوده است. نزهة الألباب فی الألقاب ( 1/ 97). میزان الاعتدال ( 2/ 270)
منذری می گوید: وقتی پدرش فوت نمود‌،‌ او در حالی که بیست سال بیش نداشت بر مسند او تکیه زد. السیر ( 18/ 470)
جوینی و علم کلام:جوینی در علم کلام مرتبه ای بسیار عالی داشت چنان که سبکی در این باره می گوید: «ولا یشک عاقل ذو خبرة أنه أعلم أهل الأرض بالکلام.»
البته چنان که از کتاب «العقیدة النظامیة» او بر می آید او در آخر عمر خود از اینکه اینقدر در علم کلام غوطه خورده،‌ پشیمان شده و درباره خود می گوید: «لو استقبلت من أمری ما استدبرت ما اشتغلت بعلم الکلام ».
امام الحرمین درباره ظواهر قرآن می گوید: «اختلفت مسالک العلماء فی الظواهر التی وردت فی الکتاب والسنة وامتنع على أهل الحق فحواها فرأى بعضهم تأویلها والتزم ذلک فی القرآن وما یصح من السنن وذهب أئمة السلف إلى الانکفاف عن التأویل وإجراء الظواهرعلى مواردها وتفویض معانیها إلى الرب تعالى والذی نرتضیه رأیاً وندین به عقیدة اتباع سلف الأمة فالأولى الاتباع والدلیل السمعی القاطع فی ذلک أن إجماع الأمة حجة متبعة وهو مستند معظم الشریعة .... الخ» الرسالة النظامیة (العقیدة النظامیة )
ابوالمعالی می گفت: «یا أصحابنا لا تشتغلوا بالکلام فلو عرفت أن الکلام یبلغ بی ما بلغ ما اشتغلت به ».
و از گفتارهای مشهور او این است : « اشهدوا علیّ قد رجعت عن کل مقالة تخالف السنة وأنی أموت على ما یموت علیه عجائز نیسابور ». سیرأعلام النبلاء ( 18/ 474)
اساتید و شاگردان او:شیوخ او عبارتند از: أبو القاسم الإسکافی ، وأبو نعیم الأصبهانی . اما مشهور ترینشان پدرش ابو محمد الجوینی است.
از مشهور ترین شاگردانش ابوحامد غزالی است. عبد الغافر نیشابوری، ابوالحسن طبری معروف به کیاالهراسی، ابو المظفر خوافی نیز از شاگردان اویند.
آثار علمی و تألیفات:از مشهور ترین کتابهای اوست: نهایة المطلب فی المذهب - الإرشاد فی أصول الدین مطبوع - العقیدة النظامیة - غیاث الأمم فی الإمامة -
در اصول فقه: البرهان فی أصول الفقه(مطبوع) - التحفة فی أصول الفقه - التلخیص فی أصول الفقه(مطبوع) - کتاب الورقات. (سبکی در الطبقات5/ 170)
کتاب الورقات:این کتاب از مشهورترین کتابهای اصولی اهل سنت است که جوینی آن را برای مراحل اولیه‌ی یادگیری علوم اسلامی تألیف کرده است. کتابی است مختصر که در حال حاضر نیز طالب علمی یافت نمی شود که از آن بهره نبرد و آن را نزد استادی درس نگیرد. مؤلف در این کتاب به طریق متکلمین عمل کرده و مسائل اصولی زیادی را در عبارت های مختصر، به ذهن نزدیک کرده است.
فصل های اصلی کتاب به قرار زیر است:معنی اصول الفقه - اقسام الحکم – الفرق بین العلم و الظن و الشک – ابواب اصول الفقه – اقسام الکلام – الامر – النهی – العام و الخاص – المجمل والمبین – الظاهر والمؤول – الافعال – النسخ – الاجماع – الاخبار – القیاس – الحظر والاباحة‌ - ترتیب الادلة – شروط المفتی – شروط المستفتی – الاجتهاد.
این کتاب در میان همه ی فرقه های اهل سنت مورد عنایت و تدریس و تحصیل است به طوری که هر یک از علمای این فرقه ها، از زمان بعد از مؤلف تا زمان حاضر، به شرح و توضیح کتاب پرداخته اند که مهم ترین شروح آن ، در زیر آمده است.
1- شرح الورقات لجلال الدین محمد بن أحمد المحلی الشافعی المتوفى سنة 864 . ومعه حاشیة الشیخ أحمد الدمیاطی الشافعی .دار المکتبة العصریة - این شارح در بسیاری از مباحث و مسائل تبعیت از مؤلف می کند.
شرح او از اسلوبی آسان و مختصر برخوردار است و از جمله مشهورترین شرح های الورقات به شمار می رود.
2- شرح الورقات لابن الفرکاح (ت690 )‌ تحقیق سارة الهاجری . دار البشائر
3 - شرح الورقات لمحمد بن محمد القاهری الشافعی المشهور (ابن إمام الکاملیة) المتوفى سنة 874 ، تحقیق عمر العانی(دار عمار)این شرح مفصل تر از کتاب المحلی است و از ویژگی های آن این است که به تحقیق ورقات بر اساس نسخه های خطی پرداخته است.
4- شرح نظم الورقات للشیخ محمد بن صالح العثیمین
5- شرح الورقات لابن الصلاح (مخطوط)
6- شرح الورقات للشیخ عبدالله الفوزان (مطبوع).
شرحی است مفصل و خوب که مورد عنایت مراکز علمی اهل سنت می باشد.
7- شرح الورقات للشیخ سعدبن ناصر الشثری(مطبوع) إشبیلیا
8- شرح الورقات للشیخ صالح آل الشیخ
9- شرح الورقات لقاسم بن قطلو بغا الحنفی المتوفى سنة 879( کشف الظنون)
10- شرح للحطاب الرعینی المالکی وهو حاشیة على شرح المحلی وسماه قرة العین بشرح ورقات إمام الحرمین . طبعة الحلبی وهی طبعة قدیمة
11- نظم العمریطی واسمه تسهیل الطرقات لنظم الورقات نظم شرف الدین یحی العمریطی وهی منظمة مختصرة ومفیدة وسهلة الحفظ
12- لطائف الإشارات شرح تسهیل الطرقات للشیخ عبدالرحمن علی قدس إمام الشافعیة فی وقتهدر حال حاضر کتاب الورقات محور تدریس اصول فقه در بسیاری از جوامع علمی اهل سنت بخصوص در سعودی است. برای استفاده بیشتر خوانندگان ، لینک متن کتاب الورقات را در اینجا قرار داده ایم. وصلى الله على محمد وآله وسلم

لینک های کتاب الورقات


لینک دانلود کتاب الورقات بصورت فشرده شده با فرمت rar (http://www.1zekr.com/forums/downloads.php?do=file&id=242&act=down)


لینک دوم و اصلی اگر احتمالاً با لینک اول دچار مشکل شدید (http://1zekr.com/forums/../files/osul/1315.rar)

http://1zekr.com/files/osul/1315.rar (http://1zekr.com/forums/../files/osul/1315.rar)

روی لینک راست کلیک کرده و سپس دکمه save az... را انتخاب و کلیک کنید.